Олар колледж атын асқақтатты

Сәбит Мұқанұлы Мұқанов - қазақ әдебиетінің негізін қалаушылардың бірі, қоғам қайраткері, Қазақстанның халық жазушысы, Қазақстан Ғылым академиясының академигі.

Педагогикалық техникумда тұңғыш әдебиет үйірмесін ашып, сол үйірмеден ақын – жазушы, драматург: Иван Шухов, Шахмет Құсайынов, Жұмағали Саин, Әлжаппар Әбішев, Әбділдә Тәжібаев, Сейтжан Омаровтар әдебиетке түлеп ұшты.

Иван Петрович Шуховтың өмірбаяны, оның шығармашылығы сияқты Солтүстік Қазақстанмен, Пресновскаяның туған станицасымен байланысты, онда 1906 жылы 6 тамызда казак Петр Семеновичтің және Ульяна Ивановнаның отбасында болашақ жазушы туған.

Көптеген жылдар өткен соң, "Преснов беттерінде" өзінің балалық шақтарын сипаттай отырып, ол алғашқы өмірлік әсерлерін еске алды және олардың барлығы шаруа еңбегімен байланысты болады. Сол тереңдіктен ХХ ғасырдың ауыл өмірінің суреттері еске түсіріледі. Ерте жасында казак станицаларының фольклоры да, орыс халық әндері де сіңірді, ол кездегі барлық өлеңдерді білді.

Иван Петровичтің бірінші оқу орны шіркеу – приход мектебі болды. 1923 жылы Иван Шухов-Петропавл педагогикалық техникумының студенті атанды. Өзінің еңбек жолы үшін Иван Петрович Шухов екі Еңбек Қызыл Ту орденімен, Халықтар Достығы орденімен, КСРО көптеген медальдарымен марапатталған.

1977 жылдың 30 сәуірінде 71-ші жұлдызында Иван Петрович қайтыс болды.

Жазушының отанында И. П. Шухов атындағы мұражай ашылды. Петропавл қаласында оның есімімен атанған кітапхана ашылды, Петропавл гуманитарлық колледжінің ғимаратында мемориалдық тақта орнатылды.

Иван Петрович Шуховтың жазған барлық хаттары Солтүстік Қазақстан станицаларының туған, автордың мысалында Сібір казактарының тағдыры туралы ортақ әңгіме ретінде оқылады. Шуховтың арқасында Солтүстік Қазақстандықтар орыс әдебиетінің беттерінің біріне айналды. И. П. Шуховтың шығармалары: “Ненависть”, “Горькая линия”, “Дым отечества”, “Зимние повести”, “Пресновские страницы ” “Дни и ночи Америки”, “Люблю и помню”, “Мастер”.

Сейітжан Омаров бастауыш мектепті бітіргеннен кейін Атбасар қаласындағы жетіжылдық орыс мектебіне түсіп, оны 1927 жылы тамамдаған. С.Омаровтың айқын еңбек жолы мен қоғамдық қызметі осы жылдан басталады. 1930 жылы арнаулы курсты бітіргеннен соң, Атбасардағы бастауыш қазақ мектебінде мұғалім болған.

Оданкейін Қостанай қаласындағы Мұғалімдер институтында оқыған. 1934 жылы газет жұмысына ауысқан ол облыстық «Ленин туы» газетінде жауапты хатшыболды. 1937 жылы Қазақстан Жазушылар одағына қызметке ауысты. «Қазақ әдебиеті» газетінде, «Әдебиет және искусство» журналында істеген.

Ұлы Отан соғысынан кейін С.Омаров Қазақстан Жазушылар одағына әдеби кеңесші, жауаптыхатшы, «Жазушы» баспасында бас редактор қызметтеріндеболған. 1959 жылдан өмірінің соңына дейін Қазақстан Жазушылар одағындағы балалар мен жасөспірімдер әдебиетінің төрағасы болды. Отыздан астам кітапшығарды.

Жұмағали Саин жастайынан жетімқалып, балалар үйінде тәрбиеленіп, жетіжылдық мектепті тамамдаған. 1930 жылы Мәскеуде «Цветметозолото» институтында, 1931 – 1932 жылдары Алматыдағы Абай атындағы педагогикалық института оқыған. Ж. Саин «Лениншілжас» газетінің әдебиет және өнер бөлімін басқарды.

1941-1942 жылдар аралығында Ұлы Отан соғысы майданында болып, Украинада партизандар отрядын басқарған. Отан қорғау жолында көрсеткен жауынгерлік ерліктері үшін медальдармен марапатталған.

1944-1747 жылдары Қазақ мемлекеттік филармониясының, халық творчествосы үйінің директоры, 1950-1957 жылдары «Жаңаөмір» және «Әдебиет және искусство» журналы редакторының орынбасары, 1960 – 1961 жылдары «Қазақ әдебиеті» газетінің редакторы болды. Ақын есімі мен шығармашылығы Қазақстан мен көршіелдерге де мәлім.

Ысқақ Ыбыраев 1911 жылы 10 мамырда Солтүстік Қазақстан облысы Есіл ауданы Қаратал ауылында дүниеге келген. Ысқақ туған ауылында жеті жылдық мектепті жақсы аяқтап, 17 жасында комсомолдар қатарына қосылады. 1928 жылы Ысқақ облыс орталығындағы Петропавл қалалық педагогикалық училищесін ойдағыдай бітіргенсоң, комсомол қызметкері ретінде іске қызу кіріседі.

1940 жылы Ысқақ Коммунистік партия қатарына өтіп, Есіл өңірінде белгілі азматтардың біріне айналды. 1942 жылдың мамыр айында Горький қаласындағы М.В.Фрунзе атындағы саяси қызметкерлер даярлайтын әскери училищеге курсант болып қабылданады.

Әбділда Тәжібаев - көрнекті ақын, драматург, әдебиет, театр зерттеушісі, филология ғылымдарының докторы, профессор, қоғам қайраткері, Қазақстанның халық жазушысы, Қазақстанның Мемлекеттік сыйлығының лауреаты.

Ақмешітте (қазіргі Қызылорда қаласында) дүниегекелген. Қызылорда қаласындағы жетім балалар интернатында тәрбиеленген. Одан кейін Шымкенттегі жетіжылдық мектепте оқыған. С.М. Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетін (әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті), Мәскеудегі М.Горький атындағы Әдебиет институты жанындағы жоғары әдеби курсты тамамдаған.

Ақынның «Жаңаырғақ», «Лирикалар» деп аталған тұңғыш жинақтары жарық көреді. Ә.Тәжібаев халықтық аңыздар мен сюжеттер негізінде жазылған «Мерген», «Кілемшілер туралы ертегі», «Аққу», «Күйатасы», тағы басқа біршама поэмаларды дүниеге әкелген.

Темірғали Нұртазин - жазушы, сыншы, аудармашы, филология ғылымдарының докторы, профессор. Петропавл педагогикалық училищесін 1932 жылы аяқтап, Ленинград журналистика институтын 1935 жылы тамамдаған. 1935-1937 жылдары «Қарағанды пролетариаты» облыстық газетінің редакторы болып істейді. 1943-1947 жылдары Абай атындағы Мемлекеттік педагогикалық института және Қазақ Мемлекеттік университетінде әдебиет пәнін оқытты.

Алғашқыда өлең жазумен айналысты, «Машинист» атты тұңғыш туындысы 1932 жылы жарық көрді, 1958 жылы «Мұрат» повесі, 1960 жылы «Жазу және өмір» зерттеуеңбегі, 1966 жылы «Бейімбет Майлин», 1968 жылы «Шеберлік туралы ойлар», 1969 жылы «Сынақ» романы (орыстілінде) т.б. туындылары жарық көрді.

Әлжаппар Әбішев 1907 жылы қазіргі Қарағанды облысы Қарқаралы ауданында туған. 1985 жылы Қазақстанның халықжазушысы атағы берілді. Тұңғыш әңгімелері «Завал», «Еңбек ері - ел еркесі» жұмысшылар өмірін суреттеуге арналған. «Төлеген Тоқтаров», «Саржан», «Үлкенжолда», «Тереңтамырлар» повестерінде, «Жастүлектер», «Сахара сәулеті» романдарында,

М. Әуезовпенбірігіпжазған «Намыс гвардиясы», «Отанүшін», «Жолдастар», «Қырағылық», «Мен өлмеймін», «Достық пен махаббат» пьесаларында екінші дүниежүзілік соғыс жылдарындағы қазақ халқының майдандағы ерлігін, елдегі халықтың қиын жағдайын, олардың жеңіске деген шынайы сезімін көрсетеді. Осынау толымды еңбектерінің арқасында Әлжаппар Әбішев қазақ театры ардагерлерінің бірі болып саналады.

Овчинников Георгий Дмитриевич 1903 жылы Солтүстік Қазақстан Пресновск станицасында туған, Петропавл орыс педагогикалық техникумының 1925 жылы (бірінші шығарылым) түлегі, ғалым, география ғылымдарының кандидаты.

Соғыс ардагері. Соғыс жылдарында Ленинград қоршауында қалған. Герцен атындағы Ленинград мемлекеттік университетін бітірген, 1941 жылы диссертация қорғады. 1944-1970 жылдары Петропавл педагогикалық институтында ректор, география кафедрасын меңгеріп, басқарды.

Шахмет Құсайынов 1906 жылы Көкшетау облысы, Володарауданы, Қаратал ауылында дүниеге келген.

1929 жылға дейін Қызылжар педтехникумында оқып, Ш.Құсайынов қазақ әдебиетінен С. Мұқановтан, орыстілінен М.Жұмабаевтан дәріс алған. Ол үшінші курста оқып жүргенде Мағжанның шәкірті деген айыппен қуғындалады.

1929 - 1935 жылдары Көкшетау, Қарағанды облыстық газеттерінде , «Қазақ әдебиеті» газетінде әдеби қызметкер болып жұмыс істейді. 1935-1937 жылдары Мәскеудегі Өнер театры институтында оқыған қазақ кеңес драматургі 1938-1940 жылдары Қазақ драма театрында әдеби бөлім меңгерушісі болды. 1940-1949 жылдары Семей, Орал облыстық драма театрларында көркемдік жетекші, Алматыдағы Орталық біріккен киностудияда редактор болды. Тіл және әдебиет институтының қолжазба қорында қызмет істеген 1949-1951 жылдары қазақтың әдет-ғұрпына, салт-дәстүріне байланысты көптеген ғылыми мақалалар жазды.

Коцык Иван Васильевич - кеңес композиторы, хормейстер. Қазақ хор өнерінің негізін қалаушылардың бірі. 1923 жылы Петропавл педагогикалық техникумында республикадағы алғашқы 4 дауыс хоры ұйымдастырылды, ол үшін қазақ халық әндеріне 50 өңдеу жазды. 1933 жылы режиссер Ж. Т. Шанинмен бірге қазақ музыкалық театрын (қазіргі Абай атындағы опера және балет театры) құрды. "Айман-Шопан", "Шұға"қазақ спектаклдеріне халық әуендері негізінде музыка шығарды. 1936-1937 жылдары Фрунзе қаласында Қырғыз музыкалық драма театрында жұмыс істеді.